YG Hücre Odası Tasarımı

YG Hücre Odası Tasarımı

Hücre nedir bunu tanımla mayacağız,

Metal Clad ve Metal Enclosed olarak ikiye ayrıldığını söyleyebiliriz. En özel olanı Metal Clad tipi olanıdır. Yaygın olarak kullanılan ise Metal enclosed tipidir.

Öncelikle bir hücre odası tasarlar iken çoğu hücre gibi SF6 gazlı kesicili ve arabalı olanları baz alarak bir oda tasarımı yapıyoruz.

Hücre dediniz mi akla gelen 3 büyük marka vardır. Bunların ölçüleri baz alınarak yapılır. Ancak biz tasarımcı olarak yaptığımız projelerin teknik şartnamelerinde hiç bir zaman marka tarif etmeyiz ki bu durum etik olsun.

Hücre odasında ki asıl amaç hem kablo yoğunluğu hemde çalışma ergonomisi ve iş güvenliği açışından kullanıma el verişli olmasıdır. Aynı zamanda gelecekte olabilecek sistem değişikliğine uyum sağlayabilmesidir. Bu durum her ne kadar yapılacak proje tasarım toplantılarında konuşulsa da biz tasarımcılar için olmazsa olmaz kriterlerimizden birisidir.

Hücre oda tasarımında ki bir diğer konu ise bu odada ki yükseltilmiş döşeme derinliğinin belirlenmesidir.

Elektrik olarak yükseltilmiş döşeme olmasına gerek var mıdır?

Var ise döşeme derinliğini ne belirler?
Yükseltilmiş döşeme olunca bunun rampası ne olacaktır. Ya da merdiven yaptığınızda nasıl bir merdiven dizayn etmelisiniz?

Bu konular bir çok konularla bağlantılı olduğu için bunu ileride daha detaylı bir çalışma olarak yapmayı düşünüyoruz.

Elektrik Teknik Hacimleri

Elektrik Teknik Hacimleri konusu başlı başına ayrı bir konu olup tasarım ve ergonomi açısından detaylıca çalışılması gereken bir tasarım çalışmasıdır.

Çünkü işin içinde Elektrik anlamda her şey girmektedir. Olay sadece trafo ve generatör yerleşimi ile bitmemektedir. AG kuvvet panolarını kapsayan Elektrik odaları,YG hücre odaları ve ilave olarak zayıf akım odalarıdır.

Nedir bu her şey?

Trafo odalarının tasarımının yapılması bana göre içlerinde en kolay olanıdır.

Bir trafo odası tasarlanırken, oda içi yerleşim ve trafonun duvardan açıklıkları çok önemlidir. Yerleşimler için Yönetmelikte açıklıkların minimum 60cm olması yönünde bir ibare geçmektedir.

İş güvenliği açısından ve çalışma ergonomisi açısından bu mesafenin 70cm ve üzerinde olması gerekmektedir.

Ancak iş tasarım aşamasına gelindiğinde güç artışlarını da baz alarak trafo odası tasarlanmalıdır.

Yönetmeliğe göre 60cm baz alarak yaparsanız ileride trafonuz büyür ise odayı çöpe atmak zorunda kalırsınız. Dolayısıyla bir trafo odası tasarlar iken yandaki resimde görüldüğü üzere duvardan açıklığı 1mt olacak şekilde yaparsanız 36/0,4kV 2500kVA trafoya kadar bu oda sizi kurtarır. İhale ve uygulama projelerinde en büyük handikaplardan birisi budur.

İş veren veya projenizde sizi kontrol amaçlı oluşturulan teknik ekip bunları görmeye bilir veya projenin nasıl yapıldığından bir haber de olabilir. Genelde mantık ucuz olsun olduğu için bu detaylar pek bilinmez.

Ancak teknik açıdan olması gereken yukarıdaki resimde belirtilen şekildedir. Arka duvardan 80cm açıklık olabilir. Bunda bir sıkıntı yoktur. mimari şartlar gereği sağ yan duvardan 1,2mt olmuş ama burada trafo ortaya alınıp mesafeler 1,1mt olarak düzenlenebilir.

Önemli noktalardan bir tanesi ise kapı boyutlarıdır. Olması gereken kapı boyutları kataloglarda mevcut olup biz tasarımcıların yapması gereken trafo yüksekliğinden büyük olmasıdır. Kapı yükseklikleri önemli bir konudur, sadece trafo yüksekliği baz alınarak yapılmaz neden?

Oda önünden alt kotu 2200mm'de olan kanal geçiyordur. kapı açılmaz=)) bakarız hep beraber=))
Dolayısıyla başka işlerde (tasarımı hazır olarak gelmiş, kapı boyutları verilmemiş işler) diğer disiplinler ile yükseklikleri kontrol etmeniz gerekir.

Bir diğer husus bu oda içerisinde yükseltilmiş döşeme olmaz. Yönetmelik olarak ta yasaktır.
Aynı zamanda oda yüksekliğinin temiz 3mt olması sizi her zaman kurtarır. Tabi burada kullandığımız trafolar kuru tip trafodur. Zaten hepimiz biliyoruz ki bina  içinde yağlı tip kullanmayız!

En önemli konu ise bütün Teknik hacimlerin kapısı dışarıya doğru açılır.

Bundan sonraki konumuz YG hücre odası tasarımı olacaktır.

Elektrik Güç Analizi-2

Merhaba,

Bir önceki yayınımızda mimari mahal listesini baz alarak güç yoğunluk hesaplarını yapmıştık.

Şimdiki aşamada ise mimari mahal güç gereksinimlerinin yanında mekanik güçler ve tesise özel güçlerinde dahil edildiği tablomuzu yayınlayacağız.



Bu tablomuzu hem kat bazında hemde güç çeşitleri bazında kontrol için oluşturduk.
İlave gelebilecek güçler veya mimaride ayrıca belirtilmiş güçler w/m² güçlerinden ilave olarak tabloya yansıttık.

Tesiste olabilecek ilave güçler ile birlikte (mutfak, çevre aydınlatma, vb) talep gücü hesaplarız.
Mekanik projeler işin başında olunduğundan mekanik firma size güç bilgileri veremeye bilir.
Bu durumda ön görü bir güç baz alınıp sisteme ilave edebilirsiniz. Ancak bunu iş verene bilgi amaçlı göndermeniz gerekmektedir.

Çünkü güç analizi konusu trafo-generatör kaynaklarını belirlediğinden ileride mekanik gücün tahmin ettiğinizden fazla gelmesi bu kaynakları patlatır. Bir ihale projesi ise sıkıntı yoktur, ama uygulama projelerinde büyük bir handikap olur.

Mekanik güçleri tahmin etmek biraz zordur. Sistemde Chiller vardır, kafan en az 100kW alırsınız.

doğrusu ise mekanik grubun size bir güç listesi vermesi ve bu güç listesinde sadece yangın anında çalışacak güçlerinde belirtildiği listeyi vermesi gerekir.

Biz bu liste üzerinden yangın anında çalışacakları eleyip kalan gücü bu tabloda mekanik güce dahil edep daha doğru bir kaynak hesaplaması yapmış oluruz.

Sonraki konumuz Güç Analizine göre belirlenen trafo-generatör kaynakları için oluşturulacak Elektrik Teknik Hacimler konusunda görüşmek üzere.

Elektrik Güç Analizi

Elektrik Güç Analizi

Tesise ilişkin projelendirme yapılmadan önce tesisin enerji ihtiyacını karşılayacak kaynakların belirlenmesi gerekmektedir.

Yapı kullanım sınıfı ve yapıda olacak olan güç analizine ilave olan yükler (IT sistemler,Server odaları,vb yükler) de güç analizine dahil edilmelidir.

Güç analizi nasıl yapılır?

Öncelikle bu çalışmayı yapabilmek için alanları belirtilmiş mimari mahal listesinin olması gerekmektedir. Bu bağlamda bu liste mimari gruptan istenmelidir.

Karşınıza gelen listede mahal listesi aşağıdaki gibi olabilir.

Alanları belirtilmiş bu mahaller için birim güç değerlerini tanımlamamız gerekmektedir. Peki bu mahallerin birim güç değerlerini neye göre belirliyoruz?

Resimdeki örneklerden yola çıkarsan Amber memur odası için bir örnek yapalım.

Bu oda içerisinde 3 adet ups prizi 2 adet şebeke prizi ve 3 adet 26W Led armatür bulunmaktadır.

Bu kanıya nereden vardık? (mahal içinde bir adet masa var bu masaya ait prizlerden, oda içinde gerekli aydınlatma hesabını yaptık LEED değerleri dahil ortalama bir ofis için 200-300 lux değeri arasındadır. Bu değeri yakalayan armatür adeti buradan gelmektedir.)

Prizler toplamda 1500W
Aydınlatma ise 78W

Toplam alan (oda için) 16,3 m²
Toplam güç (oda için) 1578W

Birim güç değeri (w/m²) 0,09 çıkmaktadır.

Bu çalışmayı örnek mahaller için bir kereye mahsus olarak yapıyoruz. Diğer alanlar WC, açık ofis, depo, koridor vb. alanlar içinde aynı şekilde ortak birim değeri belirlediğimizde. Tesisin toplam kurulu gücünü hesaplamış olursunuz.

Güç analizi çalışmasının devamını sonraki yayınımızda açıklayacağız.

Elektrik Projeleri Tasarım Kriterleri

Elektrik projeleri konusunda bir projenin safhalarını aşağıda basitçe anlatmaya çalışacağız.

Daha sonraki aşamalarda hangi tesisat planları nasıl çizilir yapılması gerekenler nedir,kim neyi nasıl yapmalıdır sorularını açıklayan yazılarımız olacaktır.

ELEKTRİK PROJESİNİN SAFHALARI

          Öneri raporu:

Öneri raporu, kalem kalem projede yapılacak tesisat  uygulamasını anlatır ayrıca,  Yapılacak projedeki m² ye göre aydınlatma ve normal priz güç hesaplar ile mekanik güç hesaplarından oluşan bir güç hesabını da içerir.

          Mimariye yön verecek elektrik hacim ve rezervasyonların belirlenmesi.

Elektrik Odası ve Şaftlar için alan ihtiyacı mimara bildirilir Mimar ile bu odaların hacimleri tartışılır. Not Büyük binalarda elektrik odasından 50 m yarıçapında bir daire çizilerek enerji verilecek yerin elektrik odasından en fazla 50 m uzaklıkta olması sağlanır. Bu çemberin dışında kalan alanları beslemek için yeni bir elektrik odası talep edilir. Elektrik odalarının katlarda aynı aks üzerinde olması ve şaft sürekliliklerinin sağlanması önemlidir.

           Avan Proje:

Avan projede tesisatta kullanılacak tüm malzeme ve ekipmanların yerleşimi görünecek şekilde yerleşim yapılır.

Avan projenin bir amacı ise elektrik ekipmanlarının kendi içerisindeki koordinasyonunu sağlamak ve mimari projede miktarlarını ve uygunluğunu görmektir.

a.       Makine Proje grubundan alınacak bilgiler doğrultusunda mekanik ekipmanların,

b.      Aydınlatma danışmanı ile yapı sahibinin ortaklaşa çalışmaları sonucunda aydınlatma hesaplarına göre ve mimarı ihtiyaçlara göre yapılmış aydınlatma armatürlerinin ve anahtarların

c.       Binanın kullanım amacına uygun olarak cinsleri ile birlikte prizlerin

d.      Yangın danışmanı ile yapılacak ortak çalışma ile yangın alarm ve ihbar ve yönlendirme ekipmanlarının

e.      Binanın yapısına göre telefon televizyon güvenlik ve data prizlerinin

 yerlerini belirten (ancak tesisatları göstermeyen) avan proje çizilir.

           Ruhsat Projeleri:

İlgili kurumdan izin alabilmek için çizilen projelerdir.

Bu projelerde armatürler prizler ve ekipmanlara ait bağlantı projeleri çizilir. Ancak bu projelerde borular tavalar ve otomasyon projeleri ile montaj detay projeleri bulunmaz.

           Uygulama projesi ve ihale dosyası

a.       Uygulama projesi

Uygulama projesi ihaleye esas proje olup malzeme listesi ve keşif yapabilecek detayda olması gerekmektedir.  Tava ve tesisat projeleri  -isteğe bağlı olarak borulama projeleri- bu aşamada yapılmalıdır. Malzemelere ait montaj detaylarını tipik detaylar olarak içerir.

b.      Şartname:

Şartnameler kullanılacak malzemelerin satın alınabilmesi için malzemede bulunması gereken teknik özelliklerin genel niteliklerini belirten dokümanlardır. Çok özel durumlar haricinde genellikle tip belirtilmez ve sağlıklı bir ihale yapılabilmesi için en az 2-3 firmaya uyumlu özellikleri kapsaması gerekir. Şartname eki veya son maddesi olarak marka listesi verilir.

c.       Keşif

Yapılan uygulama projeleri baz alınarak kullanılacak malzemelere ait tip ve miktar bildiren malzeme listesi BOQ( Bill Of Quantity) Keşif listesinde şartnameye uygun 2-3 marka belirtilebilir.

      Shop Drawings (Müteahhit ihale sonucu aşamasında )

Satın alınan veya sipariş edilen malzemelere göre yapılacak olan montaj detay resimleri

Malzemeler belli olduklarından bunlara ait tam yerleşim ve montaj detayları ile tavalar borular ve diğer elektrik hatları için montaj ve seviye detaylarını belirten montaja esas resimlerdir.

        Yapım (Construction)(As Build) projeleri:

Bu projeler yapılmış projelere rağmen sahadaki uygulamalar neticesinde öngörülemeyen nedenlerden dolayı projelerde montaj sırasında projeden olan sapmaları gösteren resimlerdir. Bunlar Montaj müteahhidinin sahadaki montaj mühendisi tarafından çizilerek Ek (Ataşman) (Attachment) olarak verilen projelere göre yapılmış shop drawing projelerinin revize edilerek veya yeni projeler çizilerek mevcut durumu belirten son As-Build projelerdir.