Merhaba,
Bu yazımızda mekanik besleme ve pano besleme
planlarının nasıl oluşturulduğundan bahsetmeye çalışacağız.
Bu aşamaya kadar proje için yapılan avan plan sonrası
işveren yorumu ve onayına müteakiben çalışmalara başlamıştık.
Her şeyden önce çalışmalarınızı bir sistem içinde
yapmalısınız bu sizin revizyondan etkilenme derecenizi azaltır. Bunun için ilk
yapılması gereken şey “Xref” ‘li çalışmaktır.
Xref’li çalışmak için ayrıca bir yazı yazarız veya
bunu kendinizde öğrenebilirsiniz.
Pano besleme ve mekanik besleme planı bir elektrik
projesinin bel kemiğidir diyebiliriz. Proje geneline baktığınızda
(aydınlatma-priz, yangın-anons vb.) diğer kalemlerden bir derece daha önemlidir
ki bu proje bitmeden projeniz bitemez.
Açıklamak gerekirse, Pano besleme planı bitmemiş bir
projede yükleme cetveli-kolon şemaları ve hesaplamaları yapamazsınız. Bu
kalemler olmadan da keşif kalemleri oluşamayacağından ne ihaleye çıkabilirsiniz
ne de uygulanabilir bir içerik üretirsiniz. Dolayısıyla bu disiplin projenin Bel kemiğidir.
Hatırlarsanız daha önceki
yazılarımızda güç analizi ve teknik hacimleri belirlemiştik. Şimdi bu
belirlemiş olduğumuz teknik hacimlere elektrik panolarını yerleştirip ve hatta
isimlendirip ekipmanları besleyebiliriz. Ama öncesinde yapmamız gerek çok
önemli bir şey vardır; Mekanik besleme dediğimiz mekanik cihazları, mekanik
grubundan temin etmek gerekir. Bunu başında temin ettiğimizi var sayıyoruz.
Daha kötüsü de var( geç teslim yapıp sizin teslim zamanınızdan ödün vermeniz ve
stresli bir döneme girmek zorunda kalma durumu)
Gruptan temin ettiğimiz mekanik
cihaz yerleşimlerinin, Elektrik güç listesi ile birlikte kontrolünü bu aşamada
yapmamız çok önemlidir. Nedir bunlar?
Mekanik cihaz deyince aklımıza yangın
pompaları,taze hava üniteleri (AHU)-Duman egzoz fanları (DEF), Jetfanlar,
merdiven basınçlandırma fanları, motorlu-motorsuz yangın damperleri vb.
gelmelidir. (Mekanik panoya ilave olarak da DDC panoları)
Elektrik güç listesinde belirtilen
bu cihazların panosu var-yok durumu, gerilim ve faz bilgileri-yangın
senaryosunda çalışma bilgisi-frekans konvertör bilgileri bulunmalıdır. Liste bu bilgileri içeren bir liste olmalıdır.
Bunları da kontrol ettikten sonra projeye mekanik besleme anlamında başlanabilir.
Bir diğer hususta şudur; Elektrik
tasarımın hem işletmesel anlamda hem de teknik anlama uygun olması gerekir. En
basit örneği Pano isimleridir. Bir pano ismi bölgeyi, bulunduğu katı ve
beslediği yükü tarif edebilmelidir. Basit anlamda örnek vermek gerekirse
2B-DP (İkinci Bodrum Kat Dağıtım
Panosu) –Genel bir panodur Aydınlatma-Priz-Mekanik cihaz.
1B-MCC (1. Bodrum kat MCC panosu
yani Motor Kontrol Center)-mcc cihazları beslenir.
2B-DP.U (ikinci bodrum kat UPS
panosu) gibi,
İsimlendirmeler yapıldıktan sonra,
Elektrik dizaynı bir adım daha kolaylamış demektir. Tabi burada sisteminizin
nasıl bir yapısı olduğu önemlidir. Örneğin 3 farklı kaynak ile de
çalışabilirsiniz; Şebeke-Generatör-UPS gibi. Bu durumda pano isimleriniz ona
göre şekillenir.
Tek kaynaklı ve Busbar dağıtım sistemine sahip bir pano besleme planı;
Yukarıda anlattığımız gibi önce yatayda daha sonra dikeyde besleme planı
oluşturulup yükleme cetvali oluşturma işlemine geçilir.
Bu kısmını daha geniş ele almak gereklidir.İşin içine yangın yönetmeliği
ve yükleme cetveli girdiği için daha geniş değerlendirilmesi gerekir.
Pano besleme kısmı aynı zamanda Elektriğin kumanda kısmıdır. Sizin bir
tesisteki Elektriksel tasarımınızı ifade eder, yükleme cetveli sonrası kolon
şemasını oluşturur.
Sisteminiz Sekron generatörlü olabilir, redundant power olabilir, her
birinin çözümüne gerek yaptığınız toplantı gerekse amaca yönelik yaklaşımlar
çözümü doğuracaktır.Bu kısmının çizimsel anlamda pek değeri yok bu sebeble
enerji çözümleri ayrı değerlendirilecektir.
Bu arada eklemek gerekirse yükleme cetveli hesaplarını oluşturunca kısa devre
hesaplarınıda oluşturmak gereklidir. Pano bazlı kısa devre hesaplarını yaparsanız
sizi çoğu soru ve dertlerden kurtaracaktır.
Bu ihale projelerinde zamansal
sorunlarla atlanabilir ancak atlanmaması size artı katar. Bu hesapları gerek
excel’de gerekse çeşitli şalt malzeme üreticilerin uygulaması olan programları
kullanarak yapabilirsiniz. Ancak henüz alt yapıları istediğimiz düzeyde değil bu
programlara projeyle ilgili birçok veri girmekteyiz, Autocad kadar çizim
desteği yok her ne kadar dwg/dxf olarak export edilebilsede gerek sembolleri
gerekse diğer özellikleri yetersiz. TMŞ-AOS-MŞ sembolleri aynı ve marka tarif
etmekte, siz bunu dwg olarak alsanız dahi bir sonraki revizyonda sembolleri
değiştirme işkencesinden dolayı patlıyorsunuz…Tabi güzel taraflarıda var pano
boyutlarını ve ısıl kayıpları hesaplayabiliyorsunuz. Bu bizim için önemli.
Bu arada mekanik gruba Teknik hacimleri oluştururken pano ısıl kayıplarını
hesaplayıp, bu değerlere göre soğutma talep ediyorsunuz. Bunu atlamayalım=))
Kısaca diyebilirim ki Revit destekli bir uygulama geliştirilse bu sorunun
çözümü biz projeciler için çile olmaktan çıkacaktır.
Bu yazımız bu kadar,
Saygılarımla,
